Stefaan is korporaal bij Zone Oost, meer specifiek bij post Lebbeke. Hij is ondertussen ruim 10 jaar vrijwilliger. Daarnaast is hij beroepsbrandweerman en ambulancier in Brussel.
Wat maakt dat je bij de brandweer gegaan bent als vrijwilliger?
Voor mij is dat altijd al een jongensdroom geweest. De ene wil straaljagerpiloot worden, de andere zanger of profvoetballer. Mijn grote droom is altijd al brandweerman geweest.
10 jaar geleden heb ik een carrièreswitch gemaakt en ben ik gestart als brandweerman. Eerst als vrijwilliger bij de brandweer van Lebbeke (dat ondertussen deel uitmaakt van Brandweerzone Oost) en 3 jaar later heb ik van mijn hobby mijn beroep kunnen maken en ben ik in Brussel als beroepsbrandweerman-ambulancier aan de slag gegaan. Vandaag combineer ik dus beide en ben ik zowel beroepsmatig als vrijwillig bij de brandweer.
Wat vind je het mooiste aan de job?
Er zijn zoveel positieve punten aan de job dat dit een moeilijke vraag is. Als ik moet kiezen, zou ik zeggen de variatie en het avontuurlijke. Je vertrekt op allerlei interventies en je weet nooit op voorhand wanneer, waar, wat, hoe of met wie. De enige zekerheid die je hebt, is dat er een ergens een probleem is en dat wij dit samen gaan trachten op te lossen. Geen enkele interventie is identiek, dat kan ook niet. Dit maakt de job enorm boeiend en uitdagend.
Welke interventie zal je altijd bij blijven?
Daar moet ik echt niet lang over nadenken. In mijn carrière is er één interventie die ik zowel in positieve als in negatieve zin nooit zal vergeten. Dat zijn de aanslagen in Brussel op 22 maart 2016. Zowel in Zaventem als in Maalbeek heb ik geholpen bij de evacuatie, de triage en de eerste medische zorgen aan de slachtoffers.
Het negatieve aan deze interventie hoef ik niet te benadrukken. Dat heeft iedereen kunnen volgen via de media de dagen, weken en maanden nadien.
Het positieve was de samenwerking tussen de hulpverleners en de prachtige reactie van de slachtoffers de minuten en uren na de aanslagen. Hoewel deze mensen net het verschrikkelijkste uit hun leven hadden meegemaakt, zag ik wildvreemden urenlang elkaars hand vasthouden of elkaar moed inspreken. Zwaargewonden die begrip toonden om anderen te laten voorgaan die er nog erger aan toe waren. De rust en de kalmte bij zowel hulpverleners als slachtoffers was echt opmerkelijk. Vaak denk ik hieraan terug en dit heeft me sindsdien rustiger en zekerder gemaakt op interventie. De structuur en de kalmte binnen de chaos, dit maakt de brandweer zo sterk.
Heb je soms moeite om bepaalde dingen van je af te zetten na een moeilijke interventie?
Je leert dit. Je moet interventies van je kunnen afzetten. De eerste keer dat je bij een interventie geconfronteerd wordt met een dodelijk slachtoffer is sowieso een moeilijk moment, ongeacht de omstandigheden. Je staat er natuurlijk even bij stil en dat blijft nog een tijdje hangen in je hoofd. Maar ik wil er meteen bij vermelden dat je hierin enorm goed begeleid wordt. Collega’s en leidinggevenden staan altijd voor je klaar. Dit kan gaan van een bemoedigende schouderklop zonder woorden tot een groepsgesprek met mensen die speciaal opgeleid zijn om hulpverleners bij te staan na emotioneel moeilijke interventies. Elkaar de vraag stellen of alles ok is of eens een collega zijn verhaal laten doen, dat op zich doet al wonderen.
Bij de aanslagen in Brussel hebben twee collega’s van Lebbeke me ’s avonds na mijn shift opgevangen. Ze hebben mij geen vragen gesteld, maar mij gewoon laten vertellen en geluisterd. Op het moment zelf besef je nog niet hoeveel dit betekent, maar achteraf bekeken heeft die steun toch enorm deugd gedaan.
Moeilijke interventies leer je plaatsen na verloop van tijd. Er gewoon aan worden doe je niet, maar je leert ermee omgaan. De steun van collega’s is zeer belangrijk, maar ook thuis. De partners zijn mee betrokken bij de brandweer en ook zij zijn hier een grote steun in.
Je bent vrijwilliger in Lebbeke en woont dus ook zelf in Lebbeke. Je komt dus regelmatig bij mensen die je kent of die jouw familie kennen. Hoe ga je daar mee om?
Je hebt sneller een connectie met de mensen, dit maakt het net leuk. In Brussel kom ik bij mensen die ik nog nooit gezien heb en vermoedelijk ook nooit meer zal zien. Maar hier in Lebbeke kom je overal wel iemand tegen die je “via via” kent. Hierdoor spreken de mensen je gemakkelijk aan en creëert dit sneller een vertrouwensband.
Dit neemt uiteraard niet weg dat we ons beroepsgeheim hebben en ons hieraan houden. Je weet dat je in bepaalde situaties gaat terechtkomen waarbij je dingen gaat horen of zien waar je discreet dient mee om te gaan.
Vrijwilliger zijn in je eigen gemeente heeft in mijn ogen dus alleen maar voordelen. Zowel voor ons als voor de Lebbekenaren.
Zijn er bepaalde taken of interventies die je minder graag doet?
Hier kan ik snel op antwoorden: neen.
Het grote voordeel van de brandweer is dat er zoveel mogelijkheden zijn. Je kan heel je carrière opleidingen blijven volgen, je kan doorgroeien naar onderofficier of officier, je kan kiezen voor een specialisatie zoals duiker of gaspakdrager, je kan chauffeur of instructeur worden, …
Kan je voldoende weg met jouw ambities binnen de brandweerwereld?
Ja zeker. We zeggen vaak dat de brandweer een weerspiegeling van de maatschappij is, met een verscheidenheid aan profielen en karakters. Er zijn heel veel taken en specialisaties binnen de brandweer en elk profiel kan hier zijn sterke eigenschappen gebruiken. Logistiek, technisch, administratief, communicatief, leidinggevend, en nog veel meer. Iedereen kan zijn sterke punten hier benutten.
Wat gaat er door je heen op het moment dat de pager open gaat?
Al het leven rondom mij stopt even op dat moment. Eender waar ik ben of wat ik aan het doen ben, het enige wat nog telt, is om zo snel en zo veilig mogelijk naar de kazerne te gaan.
Het type oproep maakt weinig verschil hierin, we haasten ons voor elke oproep. In het begin van je carrière schiet het adrenaline niveau enorm de hoogte in. Met de jaren word je hier iets rustiger in. Maar de goesting en de drang om zo snel mogelijk in de kazerne te zijn en om mee te kunnen gaan met het eerste voertuig blijft zeker aanwezig. Ook na 10 jaar.
Als je weet dat het om een brand gaat, wil je natuurlijk zeker in het eerste voertuig zitten. Daarvoor zijn we uiteindelijk toch allemaal brandweerman geworden hé, om branden te blussen. Maar op zich wil je er altijd graag bij zijn om mensen te helpen, ongeacht het type oproep.
Hoe gaat dit ’s nachts?
Alles ligt klaar. Kleren, kousen, autosleutels. Afhankelijk van de fase van de slaapcyclus waarin ik me bevind heb ik soms een aantal seconden nodig om te beseffen dat het mijn pager is en niet mijn wekker. Maar van zodra dat besef er, gaat het zeer vlug.
Jij bent naast vrijwillig brandweerman bij onze zone, ook beroepsbrandweerman in Brussel. Wat zijn de grootste verschillen? Wat maakt dat je na jouw uren als beroeps ook nog vrijwillig bent?
Veel verschillen zijn er inhoudelijk niet tussen beroeps en vrijwilliger. Elke brandweerman volgt in België dezelfde opleiding en heeft dezelfde kledij en hetzelfde materiaal. Enkel organisatorisch zijn er wel verschillen. Als beroeps ben ik gedurende 24 uur aanwezig en oproepbaar in de kazerne, terwijl ik als vrijwilliger steeds via de pager word opgeroepen voor interventie.
Ik heb van mijn hobby mijn beroep kunnen maken, maar beschouw het nog steeds als mijn passie. Zowel mijn beroepsfunctie in Brussel als mijn vrijwilligersfunctie hier in Lebbeke zijn zeer belangrijk voor mij. Ik ben nog nooit met tegenzin naar mijn werk vertrokken. Het is en blijft, zelfs na 10 jaar, mijn passie.
De variatie aan opdrachten en situaties die je meemaakt, de samenwerking, de sfeer onder de collega’s, … ik zou het niet meer kunnen missen.
Hoe loopt de combinatie brandweer, sociaal leven, partner, … ?
Die combinatie is haalbaar maar in mijn omgeving weet iedereen ook dat op het moment dat mijn pager open gaat, het leven rondom mij stopt. Op een barbecue met vrienden, als we net frietjes besteld hebben of als we klaar staan om naar een familiefeest te vertrekken … Zodra de pager open gaat stopt alles en telt alleen nog de brandweer.
We werken sinds enkele jaren met een beschikbaarheidssysteem waarbij je je kan aanmelden of afmelden. Dit scheelt enorm veel. Als je je afmeldt in het systeem zal je ook niet opgeroepen worden. Dit maakt de combinatie brandweer/familie/sociaal leven wel iets makkelijker.
Ik heb niet het gevoel dat ik iets moet opgeven om bij de brandweer te kunnen zijn. De verwachte beschikbaarheid van 30% is zeker en vast haalbaar. Is er toch een probleem of uitzonderlijke situatie waardoor het even moeilijker loopt dan bespreken we dit met onze leidinggevende.
De ideale brandweervrijwilliger, kan je die omschrijven?
Sowieso iemand die geëngageerd en gemotiveerd is om zich ten dienste te stellen van de maatschappij. Je moet een redelijk intensieve opleidingsperiode doormaken. Je krijgt er veel voor terug maar dit neemt niet weg dat het veel tijd en inzet vergt van de vrijwilliger.
Betrouwbaarheid is enorm belangrijk. We noemen de brandweer vaak een hechte familie, dit is ook effectief zo. Je vertrekt met jouw collega’s op interventie en je weet nooit op voorhand waar je zal terecht komen. Het is dan ook belangrijk dat je kan vertrouwen op elkaar.
Als brandweervrijwilliger ben je ook een teamspeler. Je vertrekt in groep en komt terug in groep. Letterlijk en figuurlijk. De hele interventie voer je samen uit als team en elke functie is belangrijk: de chauffeur, de leidinggevende, de stagiair, degene die als eerste binnengaat, … Je voert ook nooit een opdracht bij de brandweer alleen uit, minstens per 2 voor de veiligheid. Kunnen samenwerken is dus enorm belangrijk.
Al de rest leer je. Zowel in de brandweerschool als bij de zone leer je de procedures, de technische zaken, … De inzet en de goesting om dit te leren zijn belangrijk voor een brandweerman.
Heb je tips voor mensen die graag bij de (vrijwillige) brandweer willen? Of voor startende rekruten?
De belangrijkste tip is om er thuis over te praten met je partner. Je bent niet alleen bij de brandweer, de rest van je gezin is dat ook. Indien je partner niet achter je keuze staat, zorgt dit zeer snel voor spanningen.
Wees enorm leergierig. Iedereen kan van iedereen wel iets bijleren. En door de jaren heen zal je ook enorm groeien in je functie. Je bouwt snel ervaring op. Eerst op de brandweerschool, daarna op interventie. Hoe meer je open staat om nieuwe dingen te leren, hoe beter je wordt als brandweerman.
Sommige kandidaten maken zich zorgen over hun leeftijd, hun conditie, de combinatie met het gezinsleven of het werk. Zijn er zaken waardoor de job van vrijwilliger moeilijk worden?
Een belangrijke tip die ik hierin kan geven is om met ons contact op te nemen. De brandweer is een weerspiegeling van de maatschappij. Als iemand twijfelt omwille van zijn/haar persoonlijke situatie dan is de kans groot dat er een vrijwilliger is bij ons die in een gelijkaardige situatie zit. Onze communicatiedienst brengt jullie graag met elkaar in contact om zo al je vragen te beantwoorden.
Eens je vrijwilliger bent, wordt er je ook een ervaren brandweerman als peter of meter toegewezen. Zo worden onze stagiairs goed begeleid en raken ze snel geïntegreerd binnen de brandweerfamilie.
Als je de kans zou krijgen om opnieuw te solliciteren. Zou je er opnieuw aan beginnen?
Direct! Ik zou maar 1 ding anders doen en dat is er vroeger aan beginnen. Ik kan me geen leven zonder brandweer meer voorstellen.
Powered by Froala Editor
